Άρθρο του Υπουργού Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα στην εφημερίδα «Το Παρόν» της Κυριακής 13 Νοεμβρίου 2022
Με ευρεία πλειοψηφία, ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα ένα ακόμα νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Μια Κοινοτική Οδηγία που εντάχθηκε πλέον στην εθνική έννομη τάξη, ολοκληρώνοντας το υφιστάμενο εσωτερικό θεσμικό πλαίσιο, αναφορικά με την προστασία των εργαζόμενων που καταγγέλλουν παραβιάσεις του Ενωσιακού Δικαίου, όπως ενδεικτικά αυτές που αφορούν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, την ασφάλεια των τροφίμων και των μεταφορών, την προστασία του περιβάλλοντος ή τη δημόσια υγεία.
Ο νέος Νόμος που αποτέλεσε προϊόν διαβούλευσης των κοινοτικών οργάνων για μεγάλο χρονικo διάστημα, αλλά και αντικείμενο μακράς και ενδελεχούς επεξεργασίας της αρμόδιας νομοπαρασκευαστικής επιτροπής που συνέστησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης, καθώς και της Επιτροπής και της Ολομέλειας της Βουλής, δε συνδέεται με το καθεστώς της προστασίας των μαρτύρων που παρέχεται από τις εισαγγελικές αρχές στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας. Στοχεύει στην προστασία που αφορά κυρίως το εργασιακό πεδίο και ειδικότερα τα εργασιακά δικαιώματα, δημιουργώντας, έτσι ένα έντονο κοινωνικό αποτύπωμα, με δύο βασικούς άξονες: Αφενός μεν, διασφαλίζει τη διαφάνεια στην άσκηση της δημόσιας λειτουργίας και κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αφετέρου δε, με τις διατάξεις του νόμου διαμορφώνεται ένα αποτελεσματικό πλέγμα προστασίας των εργαζομένων, οι οποίοι, στο πλαίσιο των εργασιακών δραστηριοτήτων τους, διαπιστώνουν και αναφέρουν στους αρμόδιους φορείς παραβιάσεις του κοινοτικού δικαίου.
Με αυτό τον τρόπο, καταστρώνεται ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαύλων (εσωτερικών και εξωτερικών) για την υποβολή και τη διαχείριση των αναφορών και λαμβάνονται μέτρα προστασίας των αναφερόντων-εργαζομένων. Ειδικότερα, απαγορεύονται τα κάθε μορφής αντίποινα και ενέργειες αντεκδίκησης σε βάρος του αναφέροντος, είτε αυτά προέρχονται από τον εργοδότη είτε από τρίτα πρόσωπα. Εκτός των αντιποίνων που αφορούν τους γενικούς και ειδικούς όρους εργασίας, απαγορεύεται επιπλέον και κάθε άλλη βλαπτική ενέργεια σε βάρος του αναφέροντος στο επαγγελματικό αλλά και στο κοινωνικό του περιβάλλον, που σχετίζεται με την αναφορά. Ενδεικτικά, απαγορεύονται η παύση και η απόλυση, ο υποβιβασμός, η παράλειψη και η στέρηση προαγωγής, η αφαίρεση καθηκόντων, αλλαγή τόπου εργασίας, η μείωση μισθού, μεταβολή ωραρίου εργασίας. Επίσης, τυποποιούνται ποινικά η παρεμπόδιση ή η απόπειρα παρεμπόδισης υποβολής αναφοράς, η διενέργεια αντιποίνων και η αποκάλυψη στοιχείων ταυτότητας των αναφερόντων που υπάγονται σε καθεστώς εμπιστευτικότητας.
Με τις θεσπισμένες πλέον διατάξεις, η Ελληνική Πολιτεία ευθυγραμμίζεται με την ευρωπαϊκή έννομη τάξη και θωρακίζει τη διαφάνεια, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Παράλληλα, παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους εργαζόμενους να καταγγέλλουν σε ασφαλές περιβάλλον, συγκεκριμένα αδικήματα και παράνομες δραστηριότητες που αντιτίθεται στους κανόνες του Ενωσιακού Δικαίου, όταν περιέρχονται σε γνώση τους. Ταυτόχρονα, θεσπίζεται ένα πλέγμα προστασίας των επιχειρήσεων και των εργοδοτών από κακόβουλες ή ανυπόστατες αναφορές, ώστε η λειτουργία τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα να διέπεται πλήρως από τις Αρχές της Διαφάνειας και της Νομιμότητας.
Ταυτόχρονα, αξιοποιώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας διευρύνουμε την ψηφιακή μας στρατηγική για τον εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης υλοποιώντας το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα ψηφιοποίησης που εκπονήθηκε ποτέ. Από κοινού με το συναρμόδιο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αναβαθμίζουμε και επεκτείνουμε τα ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης δικαστικών υποθέσεων σε ολόκληρη την επικράτεια, ενώ σχεδιάζουμε νέα ηλεκτρονικά εργαλεία που διευκολύνουν τον πολίτη καθώς και την οριστική μετάπτωση των υφιστάμενων εφαρμογών (ψηφιακά πινάκια, απομαγνητοφώνηση των ποινικών δικών κοκ) από το πιλοτικό καθεστώς που ισχύει σήμερα στην πλήρη παραγωγική λειτουργία για όλα τα δικαστήρια.
Τέλος, εφαρμόζουμε το πλήρες κτηριολογικό πρόγραμμα για τη Δικαιοσύνη με την ανέγερση 7 νέων δικαστικών μεγάρων και την ανακατασκευή ακόμα 13 κτηρίων σε όλη την επικράτεια, επανασχεδιάζουμε το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των δομών με έντονο κοινωνικό αποτύπωμα που υπάγονται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, όπως το Σπίτι του Παιδιού και οι Εταιρείες Προστασίας Ανηλίκων, υλοποιούμε τα σύγχρονα Σχέδια Δράσης για μια πιο συμπεριληπτική κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα καταθέτουμε τις τελικές προτάσεις της κυβέρνησης για ένα νέο, αξιόπιστο, λειτουργικό πλαίσιο υποβολής των δηλώσεων «πόθεν έσχες», που απλοποιεί τη διαδικασία και παράλληλα διευρύνει τις ελεγκτικές δυνατότητες της αρμόδιας αρχής.
Ολοκληρώνουμε, έτσι, ένα ευρύ φάσμα παρεμβάσεων στο εθνικό δικαστικό σύστημα, που το καθιστούν πιο ευέλικτο, πιο λειτουργικό, πιο αποτελεσματικό και περισσότερο προσβάσιμο σε όλους.